נייג צו אן אויער און טוה אויף גרויסע זאכן
יא, אזוי ווי איר הערט, בלויז מיטן אויער קען מען אויפטוהן גדולות ונצורות, מען קען העלפן מענטשן, מען קען ראטעווען משפחות פון אונטערגאנג, מען קען שטעלן די שלום בית אויפן פלאץ, מען ראטעווען קינדער פון אועקפאלן, און נאך אסאך געוואלדיגע זאכן קען מען אויפטוהן מיטן אויער.
ווי אזוי ארבעט דאס? גאנץ פשוט. בלויז מיטן אויסהערן א צווייטן וואס ער האט צו פארקויפן, וואס ער האט צו זאגן, קען מען ראטעווען יענעם. אפילו דו קענסט אים נישט העלפן, דו האסט נישט קיין שום וועג יענעם צו שטעלן אויף די פוס, יענעם ארויסצוהעלפן אין זיין מצב, אבער בלויז מיט דעם וואס דו האסט אים אויסגעהערט, וואס דו האסט אים געוויזן אז דו ביזט אינטערעסירט אין זיינע זאכן, ווערט אים שוין גרינגער אויפן הארץ, און אפילו ווען ער האט נישט באקומען קיין לעזונג צו זיין פראבלעם, וועט ער אבער שוין קענען אננעמען זאכן גרינגער, און זיינע צרות וועלן שוין נישט אזוי שטארק אפעקטירן זיין סדר היום.
עס איז בכלל נישט קיין סוד, אז עס דרייען זיך ארום טויזנטער אידן צוקלאפט און פארווייטאגט, יעדער גייט דורך שוועריקייטן, יעדער האט זיך זיין פעקל צרות. אבער קיינער האט נישט קיין צייט און געדולד צו הערן יענעמ'ס צרות, פשוט ווייל מען איז ביזי מיט די אייגענע. אוודאי פון אינדרויסן קען מען עס נישט זעהן אייביג, פון דרויסן פרובירט יעדער אהער צו שטעלן א פנים אזוי ווי אים פעלט גארנישט. און דערפאר טראכט יעדער, "איך זעה דאך ווי יעדער דרייט זיך ארום אזוי גוטמוטיג, נאר איך בין אזוי צובראכן. פארוואס זארגט זיך קיינער נישט פאר מיר? פארוואס אינטערעסירט זיך קיינער נישט אין מיר?", און ער כאפט נישט אז יענער איז פונקט אזוי צובראכן, און יענער טראכט פונקט די זעלבע אויף דיר.
און דערפאר איז די גרעסטע מצוה ווען מען הערט אויס א צווייטן, מען אינטערעסירט זיך אין יענעמ'ס פראבלעמען, אפילו ווען מען קען גארנישט ארויסהעלפן נאר בלויז אויסהערן, איז דאס די גרעסטע מצוה. און דאס קען יעדער מענטש טוהן, מען דארף נישט זיין קיין פסיכאלאג פאר דעם, נאר מען דארף האבן אן אפענעם אויער, מיט א שטיקל אידיש הארץ.
במשך דעם טאג דרייט מען זיך צווישן אנדערע מענטשן, אין שוהל, אויפן גאס, אין דזשאב, און נאך. ווען דו טרעפסט א מענטש, און דו גריסט אים מיט א שמייכעל און דו פרעגסט אים "וואס מאכסטו? ווי אזוי גייט עס דיר?", קען זייער מעגליך זיין אז דו האסט יענעם ממש אויפגעלעבט, נישט אייביג פאסט עס יענעם מודה צו זיין, אבער דאס איז די פאקט. גאנץ מעגליך אז יענער איז ארום געגאנגען מיואש פון זיין לעבן, ער האט נישט געוואוסט פארוואס ער איז דא בכלל, וואס ער האט פארלוירן דא אויף די וועלט, און מיט דיין שמייכעל האסטו יענעם געראטעוועט. און ווען דו מאכסט יענעם פיהלן גוט היימיש און באקוועם, וועט זיך מאכן אז יענער וועט זיך אויסגיסן זיין הארץ און דערציילן וואס עס קוועטשט אים, און דאן איז דיין שכר נאך גרעסער.
חז"ל זאגן אז מען זאל געבן צדקה פארן דאווענען, אויב מען איז זיך מרחם אויף אנדערע אידן, דאן איז זיך דער אייבערשטער זיך מרחם זיין אויפן מענטש. און כל שכן ווען איינער געבט זיך אוועק צו אויסהערן א צווייטן, צו מיטפיהלן מיט א צווייטן, וואס דאס איז די גרעסטע צדקה, דאן וועט דער אייבערשטער – מדה כנגד מדה – אויך צונייגן אן אויער צו וואס דער מענטש האט צו זאגן און ער וועט אים העלפן מיט וואס ער דארף.
אויסהערן א ווייב
די ערשטע און גרעסטע יסוד אין שלום בית איז צו האבן א געפיהל איינער פארן צווייטן, צו אויסהערן מיט אינטערעסע איינער דעם צווייטן. די פרוי דארף נישט אזוי וויכטיג די שיינע טייערע מתנה, ווי די גוטע ווערטער וואס קומט דערמיט, ווי די גוטע געפיהל וואס קומט דערמיט אז איר מאן האט איר אינזין געהאט, ער האט געטראכט פון איר און איר געקויפט עפעס. מען טוט אסאך מער אויף מיטן קויפן פאר איר אפילו בלויז א דעניש מיט א קאפי אבער מיט אסאך געפיהל, ווי צו קויפן די טייערסטע דזשולערי אבער אן קיין געפיהל.
די מעשה איז אבער אז דער מאן ארבעט שווער א גאנצן טאג, און ווען ער קומט אהיים ביינאכט איז ער שוין אויסגעשעפט און ער ווארט קוים אז ער זאל זיך שוין קענען אויסרעדן פאר זיין ווייב וואס ער האט היינט אלץ מיטגעמאכט. און פון די אנדערע זייט די פרוי איז געווען ביזי א גאנצן טאג מיט די קינדער, און איז אויך שיעור נישט אראפ פון זינען, און זי ווארט שוין קוים אז איר מאן זאל אהיים קומען און זי וועט זיך אויסגיסן דאס הארץ פאר אים. און ווען ביידע פארביטערטע מענטשן קומען זיך צוזאם, און ביידע האבן נאר וואס צו זאגן און האבן נישט קיין אפען אויער צו הערן, דאן טויג נישט דער מצב.
אבער ווען דער מאן האט שכל און ער שטרענגט זיך אן מיט אביסל סבלנות און ער קומט אהיים מיט א שמייכל און הערט אויס און פיהלט מיט מיט זיין ווייב'ס מעשיות, דאן האט ער נאר א טובה געטוהן פאר זיך. איינמאל זי האט זיך אויסגערעדט איר הארץ ווערט זי רוהיג און זי קען שוין הערן אויך וואס ער האט צו פארציילן, און אזוי ווערט די אטמאספער אין הויז געשמאק און בא'טעמ'ט.
אויסהערן קינדער
ביי קינדער איז דאס נאך מער וויכטיג. קינדער דארף מען אויסהערן און אויסהערן און נאכאמאל אויסהערן, דאס איז די יסוד אז זיי זאלן אויפוואקסן נארמאלע געזונטע קינדער.
די טבע איז אז עלטערן האבן נישט קיין געדולד צו קינדער. דאס איז נארמאל, זיי לויפן אין גאר אנדערע יארגענג, זיי טראגן גאר אנדערע סארט דאגות, די עלטערן זענען געווענליך אויסגעמוטשעט און האבן נישט קיין נערווען אויסצוהערן די שטותים וואס די קינדער פארקויפן. אבער דאס איז די גרעסטע און ווייטאגליכסטע טעות וואס עלטערן מאכן.
א קינד איז א קינד, און ער מוז האבן א סעד לתומכו, ער זאל פיהלן אז ער האט איינעם א רוקן-ביין, אז ער זיך אויף וועם אנצולאנען. ווען דער קינד האט א צרה, ער האט באקומען א באבא, זיין קארעלע האט זיך צובראכן, ער האט פארגעסן מיטצונעמען ריסעס היינט צופרי אין חדר, אדער סיי וועלכע אנדערע נארישקייט. האט ער פונקט אזעלכע יסורים ווי ווען ביים טאטן האט זיך צובראכן זיין קאר, ווען דער טאטע האט פארגעסן זיין בערזל מיט אלע וויכטיגע זאכן אינדערהיים. דער אינגל מוז פיהלן אז ער האט איינעם וואס פיהלט מיט זיין ווייטאג, אז ער האט איינעם וואס אינטערעסירט זיך אויף אים. און דאן וועט ער אויפוואקסן א געזונט קינד, און ווען נישט וואקסט דער קינד אויף א קריפל ממש, ער וועט שטענדיג זיין דיפרעסט און האבן צוטוהן מיט יעדן איינעם.
מען זעהט ווי עלטערן מוטשען זיך מיט בחורים, מען ווייסט נישט ווי אזוי זיך אן עצה צו געבן מיט זיי, מען איז גרייט צו צאלן - און מען צאלט - שווערע געלטער פאר ספעציעלע מחנכים, אז זיי זאלן פרובירן צו מאכן עפעס א לייט פון דעם בחור. אבער מען כאפט נישט אז מיטן אינוועסטן עטליכע מינוט אינעם קינד, ווען ער איז נאך א קליין קינד, אז דער קינד זאל באמת שפירן אז דער טאטע איז אויף זיין זייט, אז ער וויל אים באמת העלפן, דאן וועט זיך דער טאטע איינשפארן אסאך צרות שפעטער ווען דער קינד איז שוין געווארן א בחור. אז דו האסט נישט געוואלט אויסהערן דיין קינד אינגערהייט, פארוואס זאל ער דיך וועלן אויסהערן אלס בחור?
א קינד וועמען מען הערט נישט אויס, וואקסט אויף אן קיין טראפ סעלף קאנפידענס, ער קען זיך נישט קיין עצה געבן אין לעבן, ער האט נישט די ביסל קאנפידענס צו קענען גיין א טריט פאראויס אליין. עלטערן וואס ווילן זיך איינשפארן צרות און עגמת נפש שפעטער, זאלן בעוד מועד זעהן צו געבן די מערסטע אויפמערקזאמקייט פאר די קינדער, זיך אראפלאזן צו זיי און אויסהערן זייערע נארישקייטן און אזוי וועלן זיי אויפוואקסן געזונטע קינדער.
לאמיר זיך אלע פארנעמען מהיום והלאה צו געבן א שמייכל פאר א צווייטן, צו צונייגן דעם אויער און אויסהערן וואס א צווייטער האט צו זאגן, און אזוי וועט מען אריינברענגן שלום ושלוה אויף די וועלט.
ווער איז אין?
קרעדיט: קונטרס אוזן קשבת
אין תגובות:
הוסף רשומת תגובה